- Μάνχαϊμ, Καρλ
- (Karl Mannheim, Βουδαπέστη 1893 – Λονδίνο 1947). Γερμανός κοινωνιολόγος ουγγρικής καταγωγής. Εργάστηκε ως καθηγητής στην Φραγκφούρτη μέχρι το 1933, όποτε και εγκατέλειψε τη χώρα του εξαιτίας του ναζισμού και διέφυγε στη Μεγάλη Βρετανία. Θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους της κοινωνιολογίας της γνώσης, που επιδιώκει να ερμηνεύσει την παραγωγή των ιδεών μέσω της διερεύνησης των κοινωνικών συνθηκών μέσα στις οποίες αναπτύσσονται. Το τυπικό πρόβλημα του Μ. είναι «πώς η ψυχολογική εξέλιξη, καθώς και η πνευματική και η ηθική, συνδέονται με την κοινωνική πορεία». Θεωρούσε ως λύση του εν λόγω προβλήματος τον παραμερισμό του «κύριου λόγου της αποτυχίας μας στον κλάδο αυτόν των ανθρώπινων σπουδών», δηλαδή του γεγονότος ότι «ώς τώρα στερούμεθα μιας ιστορικής ή κοινωνικής ψυχολογίας». Επομένως, ο άνθρωπος πρέπει να δημιουργήσει «έναν κρίκο μεταξύ της ψυχολογίας και των κοινωνικών επιστημών». Παρά τις σαφείς επιρροές του από την κριτική του Μαρξ, ο οποίος «θεώρησε την εξέλιξη της συνείδησης όχι ως αυτόνομη πορεία, αλλά ως συνδεόμενη με ολόκληρη την πορεία της ιστορίας της κοινωνίας», ο Μ. αναθεώρησε και άσκησε κριτική στο έργο του, γιατί θεωρούσε απόλυτους τους οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες, κάνοντας αδύνατη την προσπέλαση προς τους πραγματικούς κοινωνιολογικούς παράγοντες που αποτελούν τον ουσιαστικό ιμάντα μεταβίβασης στη δυναμική των ανθρώπινων σχέσεων. Ορισμένα από τα κυριότερα έργα του: Ιδεολογία και ουτοπία (1936), Άνθρωπος και κοινωνία σε μια εποχή ανοικοδόμησης (1935).
Dictionary of Greek. 2013.